فرهنگ دوچرخه سواری

در پی مطلب قبلی در خصوص رسم ها وقتی داشتم در وبلاگهای تخصصی شهرسازی جستجو میکردم به این وبلاگ و این مقاله برخورد کردم .

نویسنده این وبلاگ، یکی از کارشناسان شهرداری تهران هست که دلسوزانه به جهت رفع مشکل ترافیک و آلودگی هوا راهکارهایی برای استفاده از دوچرخه ارائه نموده است . 

یکی از فرهنگ سازی های خوب در حال حاضر (که هنوز امکان ایجاد آن در من وجود دارد) فرهنگ استفاده از دوچرخه در شهر است که هم میتواند موجب زیبایی من شود و هم احتمالا اگر کاملا این فرهنگ مثبت جا بیافتد موجب جذب گردشگران خاص میشود. 

                           

در ادامه مقاله مذکور را جهت مطالعه شما عزیزان در اینجا درج مینمایم:(لینک آن نیز در لینک روزانه آمده است.)


((جای خالی دوچرخه در چرخه آمد و شد

    وقوع جنگ در سال ۱۹۷۴ میلادی میان اعراب و صهیونیست های اشغالگر قدس و بحران مصرف انرژی ناشی از محدودیت صدور نفت و زمینه های تغییر الگوی مدیریت استفاده از انرژی را در کشورهای صنعتی به دنبال داشت.
    در آن زمان اعراب با اجرای محدودیت صدور نفت، خصوصاً به کشورهای اروپایی، ناخواسته این کشورها را وادار کردند تا با در نظر گرفتن واقعیت ها، از جمله این که در آینده نه چندان دوری ذخایر انرژی فسیلی به پایان می رسد، برای تغییر الگوی مصرف خود اقدام کنند.
    این رویداد در بخش ساختمان سازی و حمل و نقل شهری تأثیرات عمیقی به جای گذاشت که از جمله می توان به توسعه حمل و نقل عمومی شهری، تولید خودروهای مدرن با مصرف انرژی بسیار کم و توجه به تأثیر مکان یابی کاربری های مهم در کاهش ترافیک یک محدوده اشاره کرد.
    در بخش ساخت وساز ها، ساخت ساختمان های با اتلاف انرژی ناچیز و مصرف انرژی سرمایشی و گرمایشی بسیار مناسب، توسعه فرهنگ استفاده از انرژی های پاک و تجدید شونده نظیر انرژی باد، انرژی خورشید (نور، گرما) و استفاده از انرژی گرمایی لایه های زیرزمین که همگی از طریق سرمایه گذاری های مردم و بخش خصوصی و با کمک ابزارهای تشویقی مانند بهره مندی از بخشودگی مالیاتی یا دریافت یارانه های مناسب شکوفا شد، قابل ذکر است. 

       

 در زمینه حمل و نقل شهری علاوه بر توسعه مترو و قطارهای شهری و پیش بینی تمهیدات مهم و مؤثر دیگر، ایجاد امکانات لازم برای حرکت با دوچرخه درمحدوده مرکزی شهرها به عنوان یک وسیله فاقد آلاینده زیست محیطی در دستور کار قرار گرفت.
    امروزه دوچرخه نه تنها وسیله ورزشی و تفریحی در اوقات فراغت به شمار می آید بلکه وسیله مهم انفرادی برای عبور و مرور در معابر و یکی از اجزای سیستم حمل و نقل شهری محسوب می شود.
    هم اکنون در برخی از کشورهای اروپایی برای حرکت سریع در محدوده مرکزی شهرها، علاوه بر شهروندان، نهاد ها و مراکزی همچون نیروهای انتظامی و پیک ها نیز از این وسیله نقلیه غیرآلاینده استفاده می کنند.
    برای روانتر شدن ترافیک در محدوده مرکزی شهر تهران و کاهش سفر با خودروهای شخصی استفاده از دوچرخه اجتناب ناپذیر است.شورای عالی هماهنگی ترافیک کشور نیز در سرفصل های سیاستگذاری خود، طراحی مسیر دوچرخه و استفاده از دوچرخه را برای اصلاح نظام حمل و نقل شهری توصیه کرده است.
    البته به این نکته باید اضافه کرد که در برخی از طرح های تفصیلی جدید شهر تهران مانند محدوده منطقه ۲۲ شهرداری تهران، مسیر مخصوص عبور و مرور دوچرخه پیش بینی شده است، اما آنچه جای بحث دارد، بررسی معضلات سفر با دوچرخه به محدوده مرکزی شهر است که طبیعتاً ترافیک خودروهای شخصی در آنجا نسبت به نقاط دیگر به مراتب سنگین تر و کارآمدی دوچرخه نیز به تبع آن بیشتر خواهد بود.برای آماده کردن شرایط لازم برای علاقه مندانی که مایلند برای سفر به مرکز شهر از دوچرخه به جای خودروهای شخصی، تاکسی و موتوسیکلت استفاده کنند، لازم است ابتدا پیچیدگی های طراحی مسیر دوچرخه را بررسی و سپس نحوه برطرف شدن آن را تبیین کنیم.
    * نبود عزم و اراده کافی برای راه اندازی سفر درون شهری به وسیله دوچرخه
    نبود یک برنامه فراگیر برای سفر با دوچرخه، مخصوصاً سفر به بافت مرکزی شهر موجب شده است که این طرح مهم در شهر تهران مسکوت بماند. پروژه طراحی مسیر دوچرخه در ذات خود طرحی فراگیر و از اجزای جدا نشدنی چرخه سیستم حمل و نقل عمومی شهری برای شهر تهران به شمار می رود که امکان اجرای مقطعی و غیر برنامه ریزی شده آن به دلیل به خطر افتادن ایمنی و سلامت دوچرخه سوار منتفی است.
    * ضرورت ایمنی و سلامت در سفر برای دوچرخه سواران
    وضع ترافیکی وسایل نقلیه موتوری و فشردگی آن در شهر تهران به گونه ای است که دوچرخه سواران برای جلوگیری از صدمه دیدن کمتر با این وسیله نقلیه سفر می کنند.همانگونه که در یک سیستم فراگیر حمل و نقل عمومی شهری انسان گرا، برای مسافران امکان تبادل وسیله نقلیه هنگام سفر از اتوبوس به مترو و از خودرو شخصی به اتوبوس در بسیاری از نقاط شهر فراهم شده است، برای دوچرخه سواران نیز برنامه ریزی شرایط مشابه ضروری است.
    خیابان های شمالی ـ جنوبی تهران اکثراً دارای شیب زیادی هستند به نحوی که دوچرخه سواری از شمال به طرف جنوب بسیار فرحبخش و راحت و مسیرعکس آن عذاب آور و گاه غیرممکن می شود. برخی از معابر هم به دلیل محدودیت های مختلف فیزیکی، باید با عملیات ویژه عمرانی مانند پوشاندن روی جوی ها، جابه جایی ایستگاه های اتوبوس و تغییر محل تابلوهای تبلیغاتی برای طراحی مسیر دوچرخه آماده شوند.
    * لزوم رعایت حق تقدم دوچرخه از سوی رانندگان
    حق تقدم اجزای مرتبط در یک سیستم حمل و نقل شهری پیشرفته که در ترافیک شهری شرکت دارند به ترتیب عبارتند از: پیاده، دوچرخه و وسایل حمل و نقل عمومی و بعد از همه خودروهای شخصی.بنابراین امروزه شاهد آن هستیم که روز به روز فضای حرکتی و توقفگاهی در محدوده مرکزی شهرها برای خودروهای شخصی محدودترشده و در مقابل برای وسایل نقلیه عمومی و غیرآلاینده گسترش می یابد. قانون نیز به دقت اولویت و حق تقدم دوچرخه سوار در خیابان ها را تعریف و رعایت آن از طرف همه شرکت کنندگان در ترافیک الزامی است. برای حل این معضلات و تسریع در طراحی و برنامه ریزی مسیرهای دوچرخه در محدوده مرکزی شهر تهران چند پیشنهاد داریم:
    همه معابر مرکزی شهر تهران برای آماده سازی و تخصیص فضای مناسب در مسیر دوچرخه براساس فاکتورهای زیر درجه بندی شوند.
    * عملکرد ترافیکی گذر مانند (شریانی، جمع کننده و ...) که از این طریق میزان سرعت و فشردگی و حجم عبور و مرور خودروها که تأثیرگذار در تعیین مسیر حرکت دوچرخه خواهد بود، مشخص می شود و در ارتباط با چگونگی عبور از تقاطع ها و گردش به راست که تلاقی دوچرخه و خودروها محتمل است، تصمیمات ایمن ساز مانند نصب چراغ قرمز مخصوص دوچرخه سواران و تابلوهای هشدار دهنده صورت گیرد.
    * تعیین شیب زمین که بر اساس آن درجه سهولت یا طاقت فرسایی دوچرخه سواری در دو مسیر رفت و برگشت معبر مشخص می شود.
    * تعیین همجواری مسیر دوچرخه و دوری و نزدیکی آن به ایستگاه های مترو و اتوبوس و همچنین برآورد امکانات رفاهی نظیر وجود پتانسیل مناسب جهت ایجاد فضای کافی برای نگهداری دوچرخه در همسایگی کاربری های مهم و فراهم آوردن تسهیلات لازم برای کسانی که مایلند در میانه راه دوچرخه خود را پارک کرده وادامه سفر خود را به داخل شهر با مترو یا اتوبوس انجام دهند.
    به این ترتیب، همه معابر مرکزی شهر تهران برای طراحی مسیر دوچرخه و وسعت کار عمرانی که برای آماده سازی مسیر باید انجام شود، مثلاً به چهار رده قرمز، آبی، سبز و زرد تقسیم می شوند.
    هر کدام از این رنگ ها نشان می دهد که باتوجه به مشکلات موجود در معبر چه اقدام عمرانی باید انجام شود. مثلاً رنگ زرد نشانه آن است که خیابان برای طراحی مسیر دوچرخه به کار عمرانی خاصی نیاز نداشته و می توان بر اساس وضع موجود، طراحی های لازم را انجام داد یا رنگ قرمز که بیشترین مداخله را در سطح وحجم خیابان می طلبد .
    برای آغاز این طرح پیشنهاد می شود شهرداری تهران دو محور اصلی و اساسی شمالی - جنوبی و شرقی ـ غربی شهر تهران را برای طراحی مسیر دوچرخه برگزیند.این دو مسیرعبارتند از:
    محور تاریخی ، زیست محیطی و گردشگری ولیعصر : این مسیر به طول ۱۷‎/۵ کیلومتر و با شیب ۳‎/۵ الی ۴ درصد که از میدان تجریش شروع و تا میدان راه آهن ادامه می یابد.شیب این محور به طرف جنوب بوده و موجب می شود، دوچرخه سوار بتواند مسیر شمال به جنوب را به سرعت و بدون زحمت و در کمترین زمان ممکن طی کند.برای باز گرداندن دوچرخه سواران به طرف شمال هم می توان از اتوبوس ها، مینی بوس یا واگن هایی استفاده کرد که یا خود دارای فضای مخصوص نگهداری دوچرخه هستند و یا از کابین مخصوص حمل دوچرخه در قسمت انتهایی خود برخوردار می باشند و در ایستگاه های اتوبوس منتظر دوچرخه سواران خواهند بود.دوچرخه سواران پس از قرار دادن یا سپردن دوچرخه در قسمت مخصوص، سوار اتوبوس شده ودر مقصد دوچرخه خود را تحویل می گیرند. استفاده از اتوبوس های مخصوص دوچرخه در اروپا بسیار رایج بوده و به این ترتیب دوچرخه سواران را در مسیرهای صعب العبور یاری می کنند.این سیستم می تواند جانشین بسیار مناسبی برای جایگزینی سفر با خودروهای شخصی در وهله اول در خیابان ولیعصر و سپس در سایر گذرها شود.
    محور مهم تهرانسر- دماوند: مسیر بعدی پیشنهادی مسیر تهرانسر تا سه راهی ارج در جاده دماوند است که شامل جاده مخصوص کرج، خیابان آزادی، خیابان انقلاب و ابتدای جاده دماوند می شود و می توان در توسعه مسیرهای دوچرخه به تدریج و با برنامه ریزی خیابان های شرقی ـ غربی که به محور ولیعصر متصل می شوند و نیز محورهایی که مسیر تهرانسر ـ دماوندرا قطع می کنند به این چرخه اضافه کرد.
    * نکات اساسی در طراحی مسیر دوچرخه:
    ۱- حتی الامکان از فضای عبور و مرور اتومبیل ها برای تأمین فضای طراحی مسیر دوچرخه استفاده شود، زیرا هدف از اجرای این طرح کاستن از وابستگی به خودروهای شخصی، کاهش آلودگی هوا، کاهش آلودگی صدا، تخفیف استرس شهروندان و تقویت حمل و نقل عمومی انسان گرا در قلب یک شهر بزرگ است.
    ۲- مرز میان مسیرعبور دوچرخه و خیابان باید به گونه ای باشد که امکان وارد شدن خودروهای سواری به مسیر دوچرخه برای پارک اتومبیل وجود نداشته باشد. (تجربه منفی طراحی مسیر دوچرخه در خیابان امیرآباد شمالی)
    ۳- فضای عبور و مرور خودروها به نحوی طراحی شود که در صورت بروز هرگونه حادثه برای دوچرخه سواران، امکان بروز صدمه از طرف موانع احتمالی وجود نداشته باشد، بنابراین بهتر است به جای ساخت حصارهای آهنی یا وسایل سخت و ... به عنوان عامل جداکننده مسیر دوچرخه، از پوشش سبز و گیاهان استفاده شود.
    ۴- طراحی مرز میان فضای مسیر دوچرخه و خیابان باید بر زیبایی و غنای منظر خیابان بیفزاید.
    ۵- باید با تمهیدات لازم از تردد موتوسیکلت سواران در مسیرهای مخصوص مسیر دوچرخه جلوگیری کرد.
    ۶- تعدادی از مجتمع های ایستگاهی مترو در حال حاضر در دست طراحی است، حتماً در این مجموعه ها فضای مناسبی برای نگهداری دوچرخه اختصاص یابد تا امکان استفاده از مترو برای دوچرخه سواران فراهم شده و به این وسیله چرخه سیستم حمل و نقل عمومی شهری تکمیل شود.
    ۷- آموزش رانندگان از طریق رسانه های جمعی به منظور رعایت حق تقدم دوچرخه سواران در ترافیک و نیز استفاده از تابلوهای هشداردهنده الکترونیکی خصوصاً در تقاطع ها .
    ۸- شهرداری، کار حمل و نقل دوچرخه سواران با استفاده از اتوبوس های مخصوص حمل دوچرخه در سطح شهر تهران را به طور کل به بخش خصوصی واگذار کند و خود نیز بر آن نظارت داشته باشد.))                                                                      مهندس بهزاد گروگان 

 

 

راستی به فکر فرهنگ سازی راننده های عزیز هم باشیم: